Türkiye’de, 17 Ağustos Depremi’nde 17 bin 840 vatandaş hayatını kaybetti. Binlerce bina yerle bir olurken, hızla İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde 200’e yakın bilim insanından bir komisyon oluşturuldu. 81 ildeki okullar incelenip, 450 okul hakkında ‘acil yıkılması’ kararı verildi. Bu okulların çoğu 2000’li yıllarda yıkılıp yeniden yapılırken, güçlendirilip açılanlar da oldu.

OKULLAR 10-15 YILDA ÇÜRÜYOR

2000’li yıllarda yaşanan Van, Elazığ, Malatya, İstanbul gibi depremler 17 Ağustos’tan sonra yapılan okul binalarının her sarsıntıda yeni yapılmasına rağmen 10-15 yılda tekrar ağır hasar alıp, yıkım kararı verilmesi ise tartışılmadı.

DEPREMDEN DERS ALINMADI

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nde, İstanbul’da 20 okul kullanılamaz hale geldi, İzmit’te 27 okul tamamiyle yıkıldı, Gölcük’te 2 okul, Sakarya’da da 13 okul yıkıldı, Yalova’da 13 okul harabeye döndü. 12 Kasım 1999 Bolu Depreminde ise il genelinde 27 okul yıkıldı, Düzce’de 11 okul ağır hasar gördü.

OKUL İNŞAAT BÜTÇESİ YARIYA İNDİ

MEB’in 2020’de yayınladığı 2019’daki harcamalarını içeren İdari Faaliyet Raporundaki bütçe gerçeği de, eğitim sisteminde deprem güçlendirmesini öncelikler arasından çıkarıyor.

İşte o veriler; İnşaat ve Emlak Dairesi 2017’de 1 milyar 253 milyon TL’lik yatırım yaparken, 2018’de bu rakam 947 milyon 547 bin TL’ye ve 2019’da 992 milyon 551 milyon TL ödenek tahsis edilmesine rağmen 619 milyon 588 bin TL harcamayla kapatılmış.

YATIRIMLAR ÖBÜR DÜNYAYA

Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Bütçesi’ nin son 3 yılını incelediğimizde ise 2017’de 4 milyar 833 milyon TL kaynak ayrılmış. Bütçe yüzde 50’nin üzerinde aşılarak, 2017 yılı din eğitimi harcaması 6 milyar 21 milyon TL ile kapatılmış.

2018’de 5 milyar 157 milyon TL olan din eğitimi bütçesi 2.6 milyar TL’ den fazla aşılarak 7 milyar 701 milyar TL ile kapatılmış. 2019’da 6 milyar 600 milyon 849 bin TL ödenek ayrılan din eğitimi bu kez 3.3 milyardan fazla ayrılarak yılı 9 milyar 313 milyon 708 bin TL harcamayla kapatmış.

Gelinen noktada din eğitimi için harcanan 9,3 milyar TL’lik bütçe okul yapımı veya güçlendirmesi için harcanan 619 milyonluk bütçeyi neredeyse 17-18 kat katlayarak, aşıyor.

OKULLAR HER SARSINTIDA NİYE YIKILIYOR?

Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu, ‘Türkiye’de 1999 depremi sonrası yapılan okullar neden yıkılıyor? Okul binalarının kaç yıl ayakta kalması gerekir?’ sorularımızı şöyle cevapladı:

BİNALAR SAĞLAM ÜRETİLMİYOR

“Türkiye’de betonarme binalar ortalama 60, 70 yıl kadar sağlam kalabiliyor. 1998 Afet Yönetmeliğinden sonra yapılan betonarme binaların daha uzun süre sağlam olabileceklerini tahmin edebiliriz. Standartlara uygun bir betonarme binanın 100- 150 yıl yaşaması gerekir. Ancak mevcut koşullarda üretilen yapıların sağlam olduğunu iddia etmek mümkün değildir.”

Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu

EŞ DOSTA VERİLEN İHALELER DENETLENMİYOR

Başkan Muhçu bunun nedenlerini ise 3 aşamalı olarak şöyle sıralıyor;

1. İhale Sürecindeki Yanlışlar; Adrese teslim ihale yapılması, işin ehli olmayan, teknik ve uzman yeterliliği olmayan, deneyimsiz şirketlere işin verilmesi.

2.Yapı Üretim Süreci Sorunları; Projenin niteliği, taşeron düzeni ve koordinasyon sorunları.

3.Yapı Denetimi Sorun ve Yetersizlikleri; Eşe, dosta verilen ihalelerde kamu denetimi fiilen mümkün değil. Denetçi kuruluş özelse başarılı denetim örneği pek yok. İnşaatı eğer TOKİ yapıyorsa herhangi bir denetim dahi yok.

EĞİTİMCİLER DE OKUL BİNALARINA GÜVENMİYOR

Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan, “Okulların depreme hazırlıklı olduğunu söylemek mümkün değil.” diyerek şu değerlendirmeyi yapıyor;

“3 KEZ GÜÇLENDİRİLDİ YİNE HASARLI”

* İstanbul/ Sancaktepe’de 1991’de yapılan Osmangazi İlkokulu, 17 Ağustos’ta ağır hasar aldı. Güçlendirme yapılıp, açıldı. Aynı okul 2008’de ikinci kez güçlendirildi. 26 Eylül’deki Silivri açıklarındaki 5.8’lik depremde de bu kez kolon ve duvarlarında tekrar hasar oluştu.

* Çok sayıda benzer durumda okul var. 2010’da yapılıp, 10 yılda yaşadığı ilk depremde ağır hasar aldığı için yıkım kararı verilen okullar da var.

Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan

“OKULLARDA DURUM VAHİM”

* İstanbul’da daha 11 ay önce Eylül ayındaki depremden sonra 26 okul hakkında yıkım kararı verildi. 17 Ağustos’tan bu yana 21 yıldır okullar depreme hazır hale getirilemedi.

* Yine, İzmir’de valilik depreme dayanıklı olmayan okullar için 30 konteyner satın aldı. Yaşanılan durum büyük kentlerdeki okullarımızda daha vahim durumda.

İSTANBUL’DAKİ OKULLAR NE DURUMDA?

* İstanbul’da 1999 depreminden önce yapılan bin 164 okuldan 648′ inde 800 okul binası güçlendirildi. 316 bina yıkılıp, yeniden yapıldı. 1,5 milyon öğrencinin okuduğu 1164 okulda 964 eğitim binası güçlendirildi.

* Okul yıkımları için 1 yıl önce yaşanan Silivri Depreminde yıkımına karar verilen 36 okul ve eğitim binası hariç 199 depreminden bu yana 2.8 milyar lira okulların yıkılıp yeniden yapılması veya güçlendirilmesi için harcama yapıldı.

DEPREM YÖNETMELİĞİ 7 KEZ YENİLENDİ

Türkiye’de şimdiye kadar 1947, 1953, 1961, 1968, s1975, 1998 ve halen yürürlükte olan 2007 olmak üzere, deprem yönetmelikleri 7 kez revize edildi.

Yönetmeliklerde, yapının bulunduğu bölge ve zemin özellikleri dikkate alınarak, yapıların depreme dayanıklı tasarım ve yapımı için gerekli minimum koşullar belirleniyor.

Yönetmelik Hazırlama komisyonu, 110 kişilik alt ekibiyle birlikte en son çalıştay yaparak, Deprem Yönetmeliğini 18 Mart 2018’de güncelledi, 1 Ocak 2019’da yürürlüğe girdi.

DEPREMLER FELAKETİ HABER VERİYOR!

* 17 Ağustos 1999 Marmara depreminde, İstanbul’da 20 okul kullanılamaz hale geldi, İzmit’te 27 okul tamamiyle yıkıldı, Gölcük’te 2 okul, Sakarya’da 13 okul yıkıldı, Yalova’da 13 okul harabeye döndü.

* 12 Kasım 1999 Bolu depreminde ise il genelinde 27 okul yıkıldı, Düzce’de 11 okul ağır hasar gördü.

* 3 Şubat 2002 Afyon’da 6,5 şiddetindeki depremde 14 okul hasar gördü.

* 27 Ocak 2003’te meydana gelen Pülümür Depreminde yatılı İlköğretim Bölge Okulu yıkıldı.

* 1 Mayıs 2003 Bingöl Depreminde Çeltiksuyu Yatılı Bölge Okulu yıkıldı. 84 öğrenci ve 1 öğretmen öldü.

* Van’da 23 Ekim 2011’de meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremde 1 okul tamamen yıkılırken, 234 okul ağır hasar gördü. Depremde 76 öğretmen hayatını kaybetmişti.

* Elazığ Sivrice’ de 24 Ocak 2020’de meydana gelen 6,8’lik depremden sonra 32’si Elazığ’da, 27’si Malatya’da, 14’ü Adıyaman’da, 7’si Diyarbakır’da 80 okulun yıkımına karar verildi.

* Manisa Akhisar’da 22 Ocak 2020’de meydana gelen depremde 12 ilçedeki 29 okul ve eğitim kurumu için yıkım kararı alındı.

* Isparta’da 23 Şubat 2020’deki depremden sonra 5 okul hakkında yıkım kararı alındı.

* 24 Şubat 2020’de İran/Hoy’ da meydana gelen ve Van’da etkili olan 5,9 büyüklüğündeki depremde3’ü öğrenci 9 yurttaş hayatını kaybetti.

* 26 Haziran 2020’de Manisa Saruhanlı’da meydana gelen 5,5 büyüklüğündeki depremden etkilenen Bursa’da depreme dayanıksız 24 okul hakkında yıkım kararı verildi.

* İstanbul Silivri’de 26 Eylül 2019’da meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki depremden sonra 36 okul hakkında yıkım kararı alındı.

İSTANBUL’DA 1999 SONRASI YAPILAN ve AĞIR HASAR GÖREN BAZI OKULLAR ŞÖYLE;

ARNAVUTKÖY Şehit Er Tuncer Türkan Ortaokulu

AVCILAR Abdulkadir Uztürk Ortaokulu

BEYKOZ Fatinhoca İlkokulu

BÜYÜKÇEKMECE Güzelce Cevdet Zebure Kotan Ortaokulu

EYÜPSULTAN Üçşehitler İlkokulu ve Ortaokulu

GAZİOSMANPAŞA Karlıtepe Ortaokulu

GÜNGÖREN Mehmetçik İmam Hatip Ortaokulu

KÜÇÜKÇEKMECE Söğütlüçeşme Ortaokulu

KÜÇÜKÇEKMECE Tahsin Banguoğlu İlkokulu

KÜÇÜKÇEKMECE Nergiz Anaokulu

MALTEPE Halit Armay Anadolu Lisesi

PENDİK Ergenekon Anaokulu/İlk/Ortaokulu

SANCAKTEPE Osmangazi İlkokulu

SİLİVRİ Prof. Dr. Besim ÜSTÜNEL Anaokulu

SULTANGAZİ İstiklal Ortaokulu

ÜSKÜDAR Burhan Felek Anadolu Lisesi

About Post Author